Böyrək ağrılarının hansı səbəbləri var?
Böyrəklər bədənin həyati vacib orqanlarından biridir və onların sağlamlığı insanın ümumi rifahı üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Böyrəklər qanı süzmək, tullantıları və əlavə mayeləri çıxarmaq, elektrolit balansını qorumaq və müxtəlif hormonları ifraz etmək kimi funksiyaları yerinə yetirirlər. Bu qədər vacib funksiyaları yerinə yetirən böyrəklərdə ağrı hiss edildiyi zaman bu ciddi bir sağlamlıq problemi ola bilər. Böyrək ağrıları müxtəlif səbəblərdən yarana bilər və bu səbəblər düzgün müəyyən edildikdə müvafiq müalicə metodları da təsirli olur. Bu yazıda böyrək ağrılarının səbəblərini və onların aradan qaldırılması yollarını ətraflı şəkildə araşdıracağıq.
1. Böyrək daşları
Böyrək ağrılarının ən yayılmış səbəblərindən biri böyrək daşlarıdır. Böyrək daşları böyrəklərdə mineral və duzların kristallaşması nəticəsində yaranır. Bu daşlar böyrəklərdə və ya sidik yollarında hərəkət edərək kəskin ağrılara səbəb ola bilər. Böyrək daşlarının səbəbləri arasında susuz qalma, bəzi genetik meyillər, yüksək proteinli və duzlu qidaların çoxluğu kimi faktorlar yer alır. Böyrək daşları ağrıdan əlavə sidikdə qan, bulantı və qusma kimi simptomlarla müşayiət oluna bilər. Onların müalicəsi üçün bol su içmək, ağrı kəsicilər və bəzi hallarda cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
2. İnfeksiyalar
Böyrək infeksiyaları da böyrək ağrılarının yayılmış səbəblərindəndir. Böyrək infeksiyaları, adətən sidik yollarında başlayan infeksiyaların böyrəklərə yayılması ilə yaranır. Bu infeksiyalar sidik yollarının hər hansı bir hissəsində başlaya bilər və zamanla böyrəklərə təsir edərək ağrıya səbəb ola bilər. Əlamətlər arasında yüksək hərarət, titrəmə, sidikdə qan, kəskin ağrı və halsızlıq var. Bu infeksiyaların müalicəsi üçün antibiotiklər tələb olunur və vaxtında müdaxilə edilmədikdə ciddi böyrək zədələrinə yol aça bilər.
3. Polikistik böyrək xəstəliyi
Polikistik böyrək xəstəliyi genetik bir xəstəlikdir və böyrəklərdə bir çox kistin yaranmasına səbəb olur. Bu kistlər böyrəklərin normal funksiyasını poza bilər və ağrıya səbəb ola bilər. Xəstəlik irsi olduğu üçün ailə tarixçəsində bu xəstəlik olan şəxslərin diqqətli olması və müntəzəm tibbi müayinələrdən keçməsi vacibdir. Polikistik böyrək xəstəliyinin müalicəsi xəstəliyin dərəcəsinə və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə bağlı olaraq dəyişir. Böyrəklərin funksiyasını qorumaq üçün xüsusi diyetlər, dərmanlar və bəzi hallarda cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
4. Böyrək yaralanmaları
Böyrək yaralanmaları böyrəklərdə ağrıya səbəb ola bilən başqa bir faktordur. Bu yaralanmalar travmalar, qəzalar və ya idman yaralanmaları nəticəsində meydana gələ bilər. Böyrək yaralanmaları adətən kəskin ağrı, sidikdə qan və şişkinlik ilə müşayiət olunur. Yaralanmanın dərəcəsindən asılı olaraq müalicə müxtəlif ola bilər. Yüngül yaralanmalar dinclik, ağrı kəsicilər və bol maye qəbul edilməsi ilə sağala bilir. Daha ciddi yaralanmalar isə tibbi müdaxilə və hətta cərrahi əməliyyat tələb edə bilər.
5. Böyrək xərçəngi
Böyrək xərçəngi böyrəklərdə ağrıya səbəb ola biləcək ən ciddi xəstəliklərdən biridir. Böyrək xərçəngi adətən erkən mərhələlərdə simptomlar vermir, lakin zamanla böyrəklərdə küt ağrı, çəki itirilməsi, halsızlıq və sidikdə qan kimi əlamətlər ortaya çıxa bilər. Böyrək xərçənginin müalicəsi, xərçəngin mərhələsinə və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə bağlı olaraq dəyişir. Cərrahi müdaxilə, radiasiya terapiyası və kimyaterapiya ən yayılmış müalicə üsullarıdır.
6. Böyrək kistləri
Böyrək kistləri böyrəklərdə meydana gələn maye dolu kistlərdir və adətən yaxşı xassəli olurlar. Lakin bəzi hallarda, kistlər böyrəklərdə təzyiq yaradaraq ağrıya səbəb ola bilər. Böyrək kistlərinin səbəbləri tam olaraq bilinməsə də yaş, genetik faktorlar və digər böyrək xəstəlikləri bu kistlərin yaranmasına səbəb ola bilər. Böyrək kistlərinin müalicəsi adətən kistlərin böyüklüyünə və səbəb olduğu simptomlara bağlı olaraq dəyişir. Kiçik kistlər müntəzəm tibbi nəzarət altında izlənilə bilər, lakin böyük kistlər boşaldılmalı və ya cərrahi yolla çıxarılmalıdır.
7. Böyrək yetərsizliyi
Böyrək yetərsizliyi böyrəklərin funksiyalarını tam olaraq yerinə yetirə bilməməsi nəticəsində yaranır və ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Böyrək yetərsizliyi müxtəlif səbəblərdən, o cümlədən böyrək xəstəlikləri, yüksək təzyiq, diabet və bəzi dərmanların uzun müddətli istifadəsi nəticəsində meydana gələ bilər. Böyrək yetərsizliyi ağrıdan əlavə şişkinlik, nəfəs darlığı, yorğunluq və sidikdə dəyişikliklərlə müşayiət oluna bilər. Bu vəziyyətin müalicəsi böyrəklərin funksiyasını qorumaq üçün dərmanlar, diyet dəyişiklikləri və bəzi hallarda dializ və ya böyrək transplantasiyasını əhatə edə bilər.
8. Sidik yolunda tıxanma
Sidik yolunda tıxanma sidik axınının hər hansı bir hissəsində maneə yaranması nəticəsində meydana gəlir və böyrəklərdə ağrıya səbəb ola bilər. Tıxanmanın səbəbləri arasında böyrək daşları, kistlər, şişlər və bəzi anatomik anomaliyalar yer alır. Sidik yolunda tıxanma kəskin ağrı, sidikdə qan və sidik ifrazında çətinlik kimi əlamətlərlə müşayiət oluna bilər. Müalicə tıxanmanın səbəbinə və dərəcəsinə bağlı olaraq dəyişir və dərmanlar, cərrahi müdaxilə və ya xüsusi prosedurlar tələb edə bilər.
9. Dərmanlar və toksinlər
Bəzi dərmanlar və toksinlər də böyrəklərdə zərər verərək ağrıya səbəb ola bilər. Xüsusilə uzun müddət istifadə edilən ağrıkəsicilər, antibiotiklər və bəzi kimyəvi maddələr böyrəklərə zərər verə bilər. Bu zərər böyrəklərin funksiyasını poza bilər və ağrıya səbəb ola bilər. Böyrəklərə zərər verən dərmanların və toksinlərin təsirindən qorunmaq üçün həkim məsləhəti olmadan dərman qəbul etməmək və təhlükəli maddələrdən uzaq durmaq vacibdir. Bu tip ağrıların müalicəsi üçün zərər verən maddələrin istifadəsinin dayandırılması və böyrəklərin funksiyasını bərpa etmək üçün müvafiq müalicələr tələb oluna bilər.
10. Autoimmun xəstəliklər
Bəzi autoimmun xəstəliklər də böyrəklərə zərər verərək ağrıya səbəb ola bilər. Bu xəstəliklərdə bədənin immun sistemi böyrəklərə hücum edərək onların funksiyasını poza bilər. Lupus və vaskulit kimi autoimmun xəstəliklər böyrəklərdə iltihaba və zərərə səbəb ola bilər. Bu xəstəliklərin müalicəsi immun sistemini basqılayan dərmanlar və digər müalicələr ilə həyata keçirilir. Autoimmun xəstəliklər nəticəsində yaranan böyrək ağrıları ciddi ola bilər və müntəzəm tibbi nəzarət tələb edir.