Pika sindromu nədir?
Pika sindromu, adətən qeyri-adi və yeməli olmayan maddələrin yemək arzusu və vərdişi ilə xarakterizə olunan bir yemək pozuntusudur. Bu sindrom adını latınca “qarğa” mənasını verən “pica” sözündən alır, çünki qarğalar hər cür yeməyi yedikləri ilə tanınırlar. Pika sindromu hər yaşda insanlarda, həmçinin uşaqlarda və hamilə qadınlarda da rast gəlinə bilər. Bu pozuntu tənəffüs yolu, həzm sistemi və bədənə daxil ola biləcək toksinlər kimi ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Pika sindromu əsasən psixoloji və ya bədənin bəzi qida maddələrinə olan ehtiyacından qaynaqlanır. Bu sindromun müalicəsi isə həm tibbi, həm də psixoloji müdaxiləni tələb edir. Sindromun səbəbləri və simptomları haqqında daha ətraflı məlumat aşağıda verilmişdir.
Pika sindromunun əsas səbəbləri
Pika sindromunun yaranma səbəbləri bir çox amillərlə əlaqəli ola bilər. Bu amillər arasında ən geniş yayılanlardan biri də dəmir və sink kimi bəzi qida maddələrinin çatışmazlığıdır. Bədən bu maddələrin çatışmazlığını kompensasiya etmək üçün qeyri-adi maddələr yeməyə başlayır. Psixoloji səbəblər də pika sindromunun yaranmasına təsir göstərə bilər. Məsələn, stress, narahatlıq və depresiya kimi problemlər pika sindromuna yol açan amillər arasında yer alır. Uşaqlarda isə inkişaf prosesində olan maraq və təcrübə ehtiyacı bu sindromun yaranmasına səbəb ola bilər. Hamilə qadınlarda isə hormonal dəyişikliklər pika sindromuna yol aça bilər. Bu sindromun yaranma səbəblərinin çoxşaxəli olması onun müalicəsini də mürəkkəbləşdirir.
Pika sindromunun əlamətləri və simptomları
Pika sindromunun əlamətləri, adətən yeməli olmayan maddələrin tez-tez və davamlı olaraq yeyilməsi ilə özünü göstərir. Bu maddələr arasında torpaq, gil, buz, kağız, sabun, boya və hətta saç kimi müxtəlif maddələr ola bilər. Bu maddələrin yeyilməsi bəzən zəhərlənməyə, infeksiyalara və həzm sisteminin problemlərinə səbəb ola bilər. Pika sindromunun başqa əlamətləri arasında bədən çəkisinin azalması, zəiflik və qida çatışmazlığı səbəbindən yaranan digər sağlamlıq problemləri də yer ala bilər. Bu sindromun diaqnozu isə adətən xəstənin yemək vərdişlərinin izlənməsi və bəzi tibbi testlər vasitəsilə qoyulur. Simptomların müxtəlifliyi və ciddi sağlamlıq problemlərinə yol açması səbəbindən pika sindromunun vaxtında və düzgün müalicəsi vacibdir.
Pika sindromunun müalicə yolları
Pika sindromunun müalicəsi həm tibbi, həm də psixoloji müdaxiləni tələb edir. Əvvəlcə, bədənin ehtiyac duyduğu qida maddələrinin çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün xüsusi qida rejimi və əlavələr təyin edilə bilər. Bununla yanaşı, psixoloji dəstək və terapiya da pika sindromunun müalicəsində mühüm rol oynayır. Bu terapiya vasitəsilə xəstənin stress və narahatlıq kimi psixoloji problemləri ilə mübarizə aparılması məqsədi güdülür. Bəzən isə dərman müalicəsi də lazım ola bilər. Hamilə qadınlarda isə bu sindromun müalicəsi zamanı xüsusi diqqət göstərilməlidir. Pika sindromunun müalicəsi uzun müddət tələb edə bilər və bu müddət ərzində xəstənin yemək vərdişlərinin yaxından izlənməsi vacibdir.
Pika sindromunun qarşısının alınması
Pika sindromunun qarşısının alınması üçün bəzi tədbirlər görülə bilər. İlk növbədə, bədənin ehtiyac duyduğu qida maddələrinin kifayət qədər alınması təmin edilməlidir. Bunun üçün balanslı qidalanma rejimi və zəruri hallarda qida əlavələrinin istifadəsi vacibdir. Uşaqlarda isə maraq və təcrübə ehtiyaclarının sağlam yollarla qarşılanması məqsədilə müxtəlif fəaliyyətlərə cəlb olunmaları təmin edilməlidir. Psixoloji problemlərlə mübarizə aparmaq üçün isə mütəmadi psixoloji dəstək və terapiya seansları faydalı ola bilər. Hamilə qadınlarda isə hormonal dəyişikliklərə diqqət yetirilməli və həkim məsləhəti ilə qidalanma rejimi tənzimlənməlidir. Bu tədbirlər pika sindromunun yaranma riskini azalda bilər və sağlamlıq problemlərinin qarşısını ala bilər.
