Qara nöqtələr niyə yaranır?
Qara nöqtələr, xüsusən burun, alın və çənə kimi yağlı bölgələrdə meydana çıxan kiçik, tünd rəngli ləkələrdir. Bu nöqtələr dəridəki məsamələrin tıxanması nəticəsində yaranır. İnsan dərisi təbii olaraq yağ istehsal edir və bu yağ bəzən ölü dəri hüceyrələri ilə birləşərək məsamələri tıxaya bilər. Bu zaman hava ilə təmasda qalan yağ oksidləşir və qara rəng alır. Buna görə də, qara nöqtələr dərinin içindəki kir deyil, oksidləşmiş yağlardır. Qara nöqtələrin yaranmasının bir çox səbəbi var və bu yazıda həmin səbəbləri və onların qarşısını almaq yollarını ətraflı araşdıracağıq.
Hormonal dəyişikliklər və qara nöqtələr
Hormonal dəyişikliklər, xüsusən də yeniyetməlik dövründə qara nöqtələrin yaranmasına təsir göstərən əsas amillərdən biridir. Bədəndə hormon səviyyələrinin dəyişməsi yağ bezlərinin daha çox yağ ifraz etməsinə səbəb olur. Bu yağ isə məsamələrdə yığılaraq qara nöqtələrin yaranmasına gətirib çıxarır. Xüsusilə, androgen hormonları yağ istehsalını artırır və bu da məsamələrin tıxanmasına şərait yaradır. Yeniyetməlik dövründən əlavə, menstruasiya dövrləri hamiləlik və hətta bəzi dərmanların qəbulu da hormonal dəyişikliklərə səbəb olaraq qara nöqtələrə yol aça bilər. Hormonal səbəblərdən yaranan qara nöqtələrin qarşısını almaq üçün dərman vasitələrindən istifadə və dermatoloq məsləhəti ilə müalicə mümkündür.
Yağlı dəri və onun təsiri
Yağlı dəri növü qara nöqtələrin yaranmasında ən böyük risk faktoru hesab olunur. Yağ bezlərinin həddən artıq aktiv olması məsamələrin yağla dolmasına və qara nöqtələrin meydana çıxmasına şərait yaradır. Yağlı dəriyə sahib insanlar, xüsusilə yay aylarında daha çox bu problemdən əziyyət çəkirlər, çünki istilik və rütubət də yağ istehsalını artırır. Həmçinin, yağlı dərilərdə məsamələr daha geniş olur və bu da qara nöqtələrin daha çox görünməsinə səbəb olur. Bu problemi nəzarətdə saxlamaq üçün mütəmadi olaraq dərin təmizlənməsi və yağsız məhsulların istifadəsi tövsiyə olunur. Yağlı dərilərə uyğun xüsusi təmizləyici vasitələr və losyonlar bu problemin qarşısını almaqda effektiv ola bilər.
Məsamələrin tıxanması və qara nöqtələr
Qara nöqtələrin əsas səbəblərindən biri də məsamələrin tıxanmasıdır. Dərimiz davamlı olaraq yeni hüceyrələr istehsal edir və köhnə hüceyrələr tökülür. Lakin bu ölü hüceyrələr bəzən dəridə qalıb məsamələri tıxaya bilir. Bu tıxanma nəticəsində məsamələrin içində toplanmış yağ və ölü hüceyrələr hava ilə təmasda oksidləşir və qara nöqtələr yaranır. Düzgün təmizlənməyən dəri məsamələrin daha da genişlənməsinə və tıxanmasına səbəb olur. Buna görə də, mütəmadi olaraq eksfoliasiya etmək və dərini dərin təmizləmək qara nöqtələrin yaranmasının qarşısını ala bilər.
Düzgün olmayan dəri baxımı
Dəriyə düzgün baxılmaması da qara nöqtələrin yaranmasının səbəblərindən biridir. Gündəlik olaraq makiyajın təmizlənməməsi, yağlı və sıx kosmetik məhsullardan istifadə edilməsi məsamələri tıxayaraq qara nöqtələrə yol açır. Həmçinin, səhv təmizləyici vasitələrin istifadəsi dərinin təbii balansını pozaraq daha çox yağ istehsal etməsinə səbəb olur. Dəriyə düzgün baxmaq üçün mütəmadi olaraq uyğun məhsullardan istifadə etmək yağsız və təbii tərkibli kosmetik vasitələr seçmək vacibdir. Gündəlik dəri təmizliyi prosedurları qara nöqtələrin yaranmasının qarşısını almaqda mühüm rol oynayır.
Ətraf mühit faktorları
Ətraf mühit dəriyə birbaşa təsir edən amillərdən biridir. Havanın çirkliliyi, toz, kir və digər zərərli maddələr dəridə yığılaraq qara nöqtələrin yaranmasına səbəb ola bilər. Xüsusən də böyük şəhərlərdə yaşayan insanlar hər gün çirkli hava ilə təmasda olduğundan bu problemə daha çox məruz qalırlar. Hava çirklənməsi ilə yanaşı, isti və nəmli iqlim də qara nöqtələrin yaranmasını artırır, çünki bu şəraitdə dəridəki məsamələr genişlənir və yağ ifrazı artır. Ətraf mühit faktorlarının təsirini minimuma endirmək üçün dərini mütəmadi olaraq təmizləmək və qoruyucu vasitələrdən istifadə etmək tövsiyə olunur.
Genetik meyillilik və qara nöqtələr
Bəzi insanlar qara nöqtələrə daha meyilli ola bilərlər və bunun səbəbi genetik faktorlardır. Əgər ailənizdə qara nöqtələrə qarşı həssaslıq varsa, siz də bu problemi daha tez-tez yaşaya bilərsiniz. Genetik meyillilik səbəbindən yaranan qara nöqtələrə nəzarət etmək çətin ola bilər, lakin mütəmadi olaraq dəriyə qulluq prosedurları ilə bu problemi azalda bilərsiniz. Genetik faktorların təsirini minimuma endirmək üçün dermatoloqla məsləhətləşmək və genetik cəhətdən meyilli olduğunuz problemlərə uyğun məhsullardan istifadə etmək vacibdir.
Dərman istifadəsi və qara nöqtələr
Bəzi dərmanlar da qara nöqtələrin yaranmasına səbəb ola bilər. Xüsusən, hormon balansına təsir edən dərmanlar və ya steroid tərkibli preparatlar dəridə yağ istehsalını artıraraq qara nöqtələrin yaranmasına şərait yaradır. Müalicə zamanı istifadə olunan dərmanların yan təsirləri haqqında məlumatlı olmaq və bu təsirlərin qarşısını almaq üçün dəriyə düzgün qulluq etmək lazımdır. Əgər hər hansı dərman istifadəsi zamanı qara nöqtələrin artdığını hiss edirsinizsə, həkimlə məsləhətləşərək dərman dozalarında dəyişikliklər edə bilərsiniz.
Qidalanma və qara nöqtələr
Yediyimiz qidalar da dərimizə birbaşa təsir göstərə bilər. Xüsusən yağlı, şəkərli və karbohidratla zəngin qidalar, dəridə yağ ifrazını artıraraq qara nöqtələrin yaranmasına gətirib çıxarır. Eyni zamanda, qida allergiyaları da dəri problemlərinə yol aça bilər. Sağlam qidalanma dərinin sağlamlığı üçün vacibdir və dərini qara nöqtələrdən qorumaq üçün tərkibində A, C və E vitaminləri zəngin olan qidalar qəbul etmək tövsiyə olunur. Antioksidantlarla zəngin olan qidalar dərini zərərli təsirlərdən qoruyur və qara nöqtələrin yaranmasının qarşısını alır.
Stressin təsiri
Stress ümumilikdə sağlamlığa mənfi təsir göstərdiyi kimi dəriyə də zərərli təsirlər edir. Xüsusən uzunmüddətli stress vəziyyətində bədən kortizol hormonu ifraz edir ki, bu da dəridə yağ ifrazını artıraraq qara nöqtələrin yaranmasına səbəb olur. Stress, eyni zamanda, dəriyə qulluq prosedurlarına da təsir edə bilər, çünki stress vəziyyətində olan insanlar dərilərinə düzgün baxmaqda çətinlik çəkirlər. Stressin mənfi təsirlərini azaltmaq üçün meditasiya, idman və sağlam həyat tərzi kimi üsullar tətbiq etmək vacibdir.
Qara nöqtələrin qarşısını necə almaq olar?
Qara nöqtələrin yaranmasının qarşısını almaq üçün düzgün dəriyə qulluq çox vacibdir. Mütəmadi olaraq dəri təmizliyi prosedurları, məsamələri açmaq və tıxanmasının qarşısını almaq üçün eksfoliasiya etmək qara nöqtələrin azalmasına kömək edə bilər. Həmçinin, yağsız və təbii tərkibli məhsullardan istifadə etmək, makiyajı yatmadan əvvəl mütləq təmizləmək kimi sadə adımlar da böyük təsir göstərə bilər. Bundan əlavə, sağlam qidalanmaq, kifayət qədər su içmək və stressi idarə etmək də dərinin sağlamlığını qorumaqda mühüm rol oynayır. Qara nöqtələrin qarşısını almaq üçün nəmləndirici kremlərdən də istifadə etmək lazımdır, çünki dəri kifayət qədər nəmləndirilmiş halda yağ ifrazı tarazlanır və məsamələrin tıxanma riski azalır. Həmçinin, dərinizə uyğun olan xüsusi təmizləyici maskalar, toniklər və serumlar istifadə edərək qara nöqtələrin yaranmasını əhəmiyyətli dərəcədə azaltmaq mümkündür. Bu üsulları düzgün tətbiq edərək qara nöqtələrdən azad və sağlam bir dəriyə sahib ola bilərsiniz.