Qızılca xəstəliyi haqqında 5 maraqlı fakt
Qızılca kəskin yoluxucu virus xəstəliyidir. Lakin. qızılca peyvəndi ilə bu xəstəliyə yoluxmanın qarşısını almaq mümkündür. Xəstəliyin törədicisi Rubeola adlı virusdur. Qızılca xəstəliyi haqqında beş maraqlı faktı ətraflı şəkildə izah edirik.
1. Qızılcanın tarixi
Qızılca, insan tarixində uzun müddət ərzində mövcud olmuş və böyük epidemiyalara səbəb olmuş bir xəstəlikdir. Orta əsrlərdə Avropada geniş yayılmış və milyonlarla insanın ölümünə səbəb olmuşdur. Bu xəstəliyin ən qədim yazılı qeydləri miladdan əvvəl 7-ci əsrə təsadüf edir. Qızılcanın tarixi, həmçinin tibbi tədqiqat və xəstəliklərin müalicəsində əhəmiyyətli bir rol oynamışdır.
2. Qızılcanın yoluxuculuğu və simptomları
Qızılca son dərəcə yoluxucu bir xəstəlikdir və əsasən havadan keçən damlacıqlar vasitəsilə yayılır. Xəstəliyin ən tipik simptomları arasında yüksək hərarət, burun axıntısı, öskürək və göz qızarmasıdır. Bir neçə gün sonra xəstələrdə qırmızı, qaşıntılı səpkilər meydana gəlir ki, bu da qızılcaya xas əlamətdir.
3. Qızılca peyvəndi və vaksinasiya
Qızılcanın qarşısını almaq üçün ən təsirli yol MMR (qızılca, qızamıq, qırmızıca) vaksinidir. Bu vaksin, 1960-cı illərdə təqdim edilmiş və qızılcanın yayılmasını əhəmiyyətli dərəcədə azaltmışdır. Vaksinasiya proqramları sayəsində bir çox ölkədə qızılca hallarının sayı kəskin şəkildə azalmışdır.
4. Qızılcanın uzunmüddətli təsirləri
Qızılca, bəzi hallarda ciddi və uzunmüddətli sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Xəstəliyin nəticəsində beyin iltihabı (ensefalit) və ya qaraciyər problemləri kimi ciddi komplikasiyalar inkişaf edə bilər. Həmçinin, qızılca hamilə qadınlarda düşüklərə və doğulmamış körpələrdə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
5. Qızılcanın dünya üzrə yayılması və mübarizəsi
Bəzi ölkələrdə, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, qızılca hələ də ciddi bir sağlamlıq problemi olaraq qalır. Lakin, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) və digər beynəlxalq təşkilatlar, qızılcanın tamamilə aradan qaldırılması üçün çalışmalarını davam etdirirlər. Vaksinasiya proqramlarının genişləndirilməsi və ictimai sağlamlıq tədbirlərinin gücləndirilməsi ilə bu xəstəliyin yayılması minimuma endirilə bilər.
