Suçiçəyi nədir?
Suçiçəyi Varicella-zoster virusunun səbəb olduğu, əsasən uşaqlarda rast gəlinən infeksion bir xəstəlikdir. Bu xəstəlik bədənin müxtəlif yerlərində qızarmış və qaşıntılı səpkilər yaradır. Suçiçəyi əsasən yüngül keçsə də, bəzi hallarda komplikasiyalara səbəb ola bilər, xüsusilə böyüklərdə və immun sistemi zəif olan insanlarda təhlükəli ola bilər. Xəstəlik adətən yoluxandan 10-21 gün sonra başlayır və təxminən 5-10 gün davam edir. Suçiçəyi hava-damcı yolu ilə və ya birbaşa təmasla yoluxur. Müalicəsi əsasən simptomları azaltmağa yönəlmişdir, çünki virusun özünə qarşı xüsusi bir müalicə üsulu yoxdur. Suçiçəyi keçirmiş insanlar adətən ömürlük immunitet qazanır, amma Varicella-zoster virusu bədəndə gizli qalıb daha sonra zona adlanan başqa bir xəstəliyi törədə bilər. Suçiçəyinə qarşı effektiv bir peyvənd mövcuddur və bu peyvənd xəstəliyin yayılmasının qarşısını almağa kömək edir.
Suçiçəyi simptomları nələrdir?
Suçiçəyi simptomları, adətən, xəstəliyin başlanmasından bir neçə gün öncə meydana çıxmağa başlayır. Ən əsas simptomlardan biri qızdırmadır, hansı ki, bədənin virusla mübarizə apardığını göstərir. Bundan başqa, xəstələrdə baş ağrısı, zəiflik və halsızlıq kimi ümumi simptomlar müşahidə olunur. Ən xarakterik simptom isə bədən boyunca yayılan və maye dolu səpkilərdir. Bu səpkilər ilkin olaraq qırmızı ləkələr şəklində yaranır, sonra isə maye ilə dolaraq qabarcıqlara çevrilir. Bəzi hallarda bu səpkilər qaşıntılı olur və qaşıma nəticəsində infeksiyalaşma riski artar. Bu səbəbdən də, suçiçəyi zamanı gigiyenaya diqqət etmək və səpkiləri qaşımamaq çox vacibdir. Simptomlar adətən 10 gün ərzində yox olur, amma bəzən komplikasiyalar da yarana bilər.
Suçiçəyi necə yoluxur?
Suçiçəyi çox yoluxucu bir xəstəlikdir və xəstəliyə yoluxmuş şəxslərdən sağlam şəxslərə hava-damcı yolu ilə asanlıqla keçə bilir. Xəstəlik öskürmə, asqırma və ya danışma zamanı yaranan kiçik tüpürcək damcıları vasitəsilə yayıla bilər. Bununla yanaşı, səpkilərlə birbaşa təmasda olmaq da suçiçəyinə yoluxmaya səbəb ola bilər. Xəstəlik ən çox yoluxucu mərhələdə, yəni səpkilərin meydana çıxdığı və qabarcıqların açıldığı dövrdə yayılır. Suçiçəyinə yoluxmuş şəxs simptomlar görünmədən əvvəl 1-2 gün ərzində yoluxucu olur və xəstəlik dövründə təxminən 7-10 gün boyunca digər insanlara yoluxa bilər. Peyvənd olunmamış insanlar və əvvəllər suçiçəyi keçirməmiş şəxslər xəstəliyə daha həssasdırlar.
Suçiçəyi müalicəsi necədir?
Suçiçəyi müalicəsi əsasən xəstənin rahatlığını təmin etməyə yönəlir, çünki virusu birbaşa məhv edən dərman yoxdur. Simptomları yüngülləşdirmək üçün qızdırma salıcı və ağrıkəsici dərmanlar istifadə edilə bilər. Qaşıntını azaltmaq üçün isə antihistaminlərdən və ya qaşıntıya qarşı losyonlardan istifadə olunur. Həmçinin xəstənin dəri gigiyenasına xüsusi diqqət yetirilməsi məsləhət görülür ki, infeksiyanın ağırlaşması riski azalsın. Səpkilərin infeksiyalaşmaması üçün xəstə vaxtlı-vaxtında duş qəbul etməli və təmiz geyim geyinməlidir. Çox ağır hallarda, xüsusilə immun sistemi zəif olan şəxslərdə həkim tərəfindən antiviral dərmanlar təyin oluna bilər. Müalicə müddətində xəstənin evdə qalması, istirahət etməsi və kifayət qədər maye qəbul etməsi tövsiyə olunur.
Suçiçəyinə qarşı profilaktika yolları hansılardır?
Suçiçəyi xəstəliyinə qarşı ən effektiv profilaktika tədbiri peyvənddir. Suçiçəyi peyvəndi uşaqlar üçün milli immunizasiya proqramlarına daxil edilib və uşaqlarda xəstəliyin qarşısını almaqda çox effektivdir. Peyvənd xəstəliyə yoluxma ehtimalını əhəmiyyətli dərəcədə azaldır və xəstəliyin ağırlaşma riskini minimuma endirir. Peyvənddən əlavə, suçiçəyi keçirmiş insanlarla yaxın təmasdan qaçmaq, gigiyenaya diqqət yetirmək və immun sistemini gücləndirmək də profilaktika tədbirləri arasında yer alır. Peyvənd olunmamış şəxslər, xüsusilə immun sistemi zəif olanlar xəstə şəxslərlə eyni məkanda olmamalıdırlar.
Suçiçəyi ağırlaşmaları nələrdir?
Suçiçəyi adətən yüngül keçsə də, bəzən ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Böyüklərdə, hamilə qadınlarda və immun sistemi zəif olan şəxslərdə xəstəlik daha ağır formada keçə bilər və əlavə problemlər yarada bilər. Ağırlaşmalar arasında bakterial infeksiyalar, sətəlcəm, ensefalit (beyin iltihabı), hepatit və böyrəklərlə əlaqədar problemlər yer alır. Ayrıca, suçiçəyi keçirən bəzi insanlar gələcəkdə zona xəstəliyi riski ilə üzləşirlər, çünki virus bədəndə gizli qalaraq illər sonra yenidən aktivləşə bilər.
