Yeni doğulmuş uşaqlarda yarana biləcək 5 problem
Yeni doğulmuş uşaqların həyatı dünyaya gəldikləri andan etibarən bir çox dəyişikliklərlə doludur. Onların bədənləri bu yeni mühitə uyğunlaşmaq üçün sürətlə çalışır və bəzən bu adaptasiya prosesi zamanı müxtəlif problemlər yarana bilər. Bu problemlər çox vaxt müvəqqəti olsa da, bəzən ciddi ola bilər və diqqətli monitorinq tələb edə bilər. Valideynlər üçün yeni doğulmuş uşaqlarda ortaya çıxan problemləri anlamaq və onlarla necə başa çıxmaq lazım olduğunu bilmək çox vacibdir. Bu bloq yazısında yeni doğulmuş uşaqlarda ən çox rast gəlinən beş problemi və onların müalicəsi üçün nə edilməsi lazım olduğunu ətraflı şəkildə müzakirə edəcəyik.
1. Sarılıq (Jaundice)
Yeni doğulmuş uşaqların həyatının ilk həftələrində sarılıq olduqca yayılmış bir problemdir. Sarılıq körpənin dərisinin və gözlərinin sarı rəng alması ilə xarakterizə olunur. Bu bədənin qırmızı qan hüceyrələrini parçalayaraq bilirubin adlı bir maddə istehsal etməsi nəticəsində meydana gəlir. Yenidoğulanların qaraciyərləri bilirubini tez bir zamanda işləyə bilmir, bu da onun qan dövranında yığılmasına səbəb olur.
Sarılıq adətən doğumdan bir neçə gün sonra başlayar və çox vaxt müdaxilə tələb etmir, çünki körpənin qaraciyəri zamanla bilirubini daha effektiv şəkildə işləməyə başlayır. Lakin, yüksək səviyyələrdə bilirubin körpənin beyin hüceyrələrinə zərər verə bilər, buna görə də sarılığın ağır halları üçün tibbi müdaxilə tələb olunur. Müalicə olaraq fototerapiya (işıq terapiyası) geniş istifadə olunur, burada körpə mavi işıq altında tutulur ki, bu da bilirubinin həll olmasına kömək edir.
2. Qidalanma çətinlikləri
Yeni doğulmuş uşaqlarda qidalanma problemləri geniş yayılmışdır. Bu problemlər körpənin ana südünü və ya formulunu düzgün şəkildə qəbul etməsi ilə bağlı çətinliklərdən qaynaqlana bilər. Bəzi körpələr düzgün əmmə texnikasını öyrənməkdə çətinlik çəkə bilər, bu da onların kifayət qədər qida qəbul etməməsinə səbəb ola bilər.
Qidalanma problemləri müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər. Məsələn, körpənin dilində və ya dodaqlarında fiziki bir problem ola bilər, bu da onun əmmə qabiliyyətinə təsir edə bilər. Ayrıca, bəzi analar ana südünü kifayət qədər ifraz etməkdə çətinlik çəkə bilərlər. Belə hallarda, uşağa əlavə formul qidalanması vermək lazım ola bilər.
Bu problemləri aradan qaldırmaq üçün valideynlər və tibbi personal körpənin düzgün şəkildə əmmə texnikasını öyrənməsi üçün birgə çalışmalıdırlar. Laktasiya mütəxəssislərinin rəyləri də bu prosesdə çox faydalı ola bilər, çünki onlar ana və körpənin uyğun şəkildə qidalanmasını təmin etmək üçün xüsusi texnikalar təklif edə bilərlər.
3. Kolik və yüksək qışqırıq
Kolik yeni doğulmuş uşaqların uzun müddət və səbəbsiz yerə ağlaması ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Bu vəziyyət çox vaxt doğumdan bir neçə həftə sonra başlayır və körpənin həyatının ilk üç ayına qədər davam edə bilər. Kolik ağrısı körpənin qarın ağrısı, qaz və ya digər həzm problemləri ilə əlaqəli ola bilər.
Kolik çox vaxt valideynlər üçün böyük bir narahatlıq mənbəyi olur, çünki bu vəziyyətdə körpəni sakitləşdirmək çox çətin ola bilər. Körpənin fasiləsiz ağlaması həm valideynlərin, həm də körpənin yuxusuz qalmasına və stresli bir mühitin yaranmasına səbəb ola bilər.
Kolik üçün xüsusi bir müalicə yoxdur, lakin bəzi strategiyalar körpəni sakitləşdirməkdə kömək edə bilər. Məsələn, körpənin bədəni ilə təmasda olmaq, onu qucaqda saxlamaq və ya yavaş-yavaş sallamaq sakitləşdirici ola bilər. Ayrıca, bəzi valideynlər üçün körpəyə isti bir duş aldırmaq və ya ona xüsusi formulalar vermək də köməkçi ola bilər.
4. Dəri problemləri
Yeni doğulmuş uşaqların dərisi çox həssasdır və müxtəlif problemlərlə üzləşə bilər. Ən çox rast gəlinən dəri problemlərindən biri körpənin dərisində meydana gələn qızarıqlıqlar və sızanaqlardır. Bu qızarıqlıqlar adətən bədənin müxtəlif hissələrində meydana gələ bilər və müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər.
Bəzi dəri problemləri sadəcə körpənin dərisinin yeni mühitə uyğunlaşması ilə əlaqəli ola bilər. Məsələn, milia adı verilən kiçik ağ nöqtələr körpənin üzündə və burun nahiyəsində meydana gələ bilər. Bunlar təbii olaraq bir neçə həftə ərzində yox olar.
Digər tərəfdən, körpənin dərisində quru ləkələr və ya qızarıqlıqlar yaranarsa, bu dəri qıcıqlanması və ya allergiyadan qaynaqlana bilər. Bu hallarda körpənin dərisinə yumşaq və nəmləndirici kremlər tətbiq etmək lazım ola bilər. Körpənin dərisini həmişə təmiz və quru saxlamaq da bu problemlərin qarşısını almağa kömək edə bilər.
5. Tənəffüs problemləri
Yeni doğulmuş uşaqlarda tənəffüs problemləri də geniş yayılmışdır. Bu problemlər çox vaxt körpənin tənəffüs sisteminin tam inkişaf etməməsi ilə əlaqədardır. Tənəffüs problemləri çox vaxt erkən doğulmuş körpələrdə meydana gəlir, çünki onların ağciyərləri tam inkişaf etməmiş ola bilər.
Tənəffüs problemləri çox müxtəlif formalarda ortaya çıxa bilər. Məsələn, körpənin nəfəs almaqda çətinlik çəkməsi və ya tez-tez və səthi nəfəs alması müşahidə edilə bilər. Ayrıca, bəzi körpələrdə bronxit və ya pnevmoniya kimi daha ciddi tənəffüs xəstəlikləri də inkişaf edə bilər.
Bu problemləri aradan qaldırmaq üçün valideynlər və tibbi personal körpənin tənəffüsünü diqqətlə monitorinq etməli və hər hansı bir anormallıq hiss edildikdə dərhal tibbi yardım almalıdırlar. Erkən müdaxilə və müalicə körpənin sağlamlığı üçün çox vacibdir və tənəffüs problemlərinin ağırlaşmasının qarşısını ala bilər.
Yeni doğulmuş uşaqlarda bu beş problem çox yayılmış olmasına baxmayaraq, müvafiq qayğı və diqqətlə valideynlər bu problemlərin çoxunun öhdəsindən gələ bilər. Körpələrin sağlam və xoşbəxt böyüməsi üçün valideynlərin məlumatlı olması və düzgün addımlar atması çox vacibdir.
