Avropanın tarixi haqqında 5 maraqlı məlumat
Avropa qitəsinin tarixi, dünya tarixinin ən zəngin və müxtəlif aspektlərini özündə ehtiva edir. Bu tarix, qədim dövrlərdən, Yunan və Roma mədəniyyətlərinin yaranması ilə başlayaraq, Orta Əsrlərə, İntibah dövrünə, sənaye inqilabına və müasir dövrlərə qədər uzanır.
İlk dövrlərdə, Avropa qitəsi, Neolitik dövrü kənd təsərrüfatı inqilabı və Tunc dövrü mədəniyyətlərinin inkişafı ilə tanınır. Antik Yunan, fəlsəfə, elm, sənət və siyasətdə inkişaf etmiş bir mədəniyyət olaraq qalır, təsadüfi deyil ki, bu dövr “Qərb mədəniyyətinin beşiyi” kimi tanınır. Roma İmperiyası isə, hüquq və idarəçilik sistemləri ilə tanınır və bu gün də Avropa və dünya mədəniyyəti üzərində dərin təsirlərini qoyub.
Orta Əsrlər, siyasi parçalanma və dini çəkişmələrlə xarakterizə olunsa da, bu dövr həm də ümumbəşəri dəyərlərin, mədəniyyətlərarası əlaqələrin inkişafı və böyük coğrafi kəşflər dövrüdür. İnqilab, Avropada yenidən doğuş və yenilənmə dövrü kimi tanınır, burada sənət, fəlsəfə və elm sahələrində inanılmaz irəliləyişlər yaşanır.
Sənaye inqilabı, Avropanın iqtisadi və sosial strukturlarında köklü dəyişikliklərə səbəb olur. Bu dövr, texnoloji tərəqqi və şəhərsalma ilə xarakterizə olunur və dünyanın qalan hissəsi üzərində müəyyən etdiyi təsirlər hələ də hiss olunur.
XX əsr isə, iki dünya müharibəsi, soyuq müharibə və Avropanın yenidən birləşməsi kimi mühüm hadisələrlə əhatələnib. Bu dövr, Avropanın siyasi və iqtisadi baxımdan yenidən qurulması və Avropa Birliyinin yaranması ilə xarakterizə olunur.
Müasir Avropa, müxtəlif mədəniyyətlərin, dillərin və xalqların qarşılıqlı təsir və inteqrasiyasının mərkəzidir. Bu qitə, həm tarixi zənginliyi, həm də müasir dünya səhnəsindəki roluna görə daim diqqət mərkəzindədir.
- Roma İmperiyası: Roma İmperiyası, M.Ö. 27-ci ildə Oktavian Augustusun imperator elan edilməsi ilə rəsmən başlamış və 476-ci ildə Qərbi Roma İmperiyasının çöküşünə qədər davam etmişdir. Bu dövr ərzində Roma, Avropa, Yaxın Şərq və Şimali Afrikanın böyük hissəsini əhatə edən geniş bir əraziyə hakim olmuşdur. Roma mədəniyyəti, hüquq sistemi və memarlığı, müasir Avropanın formalaşmasında mühüm rol oynamışdır.
- Orta Əsrlər: Orta Əsrlər, Avropada 5-ci əsrdən 15-ci əsrə qədər davam etmiş bir dövrü əhatə edir. Bu dövr, feodalizm, kilsənin güclü təsiri və müxtəlif krallıqlar arasında daimi müharibələr ilə xarakterizə edilir. Orta Əsr Avropasının mədəniyyəti, sənəti və ədəbiyyatı, zamanla Avropanın mədəni və sosial inkişafına böyük təsir göstərmişdir.
- İntibah Dövrü: İntibah, 14-cü əsrdə İtaliyada başlayaraq 17-ci əsrə qədər Avropada yayılan mədəni və intellektual bir hərəkat idi. Bu dövr, insan mərkəzli düşüncənin, klassik ədəbiyyat və sənətin yenidən kəşfi, elmi yeniliklərin və dünyanın kəşfi ilə xarakterizə edilir. İntibah dövrü, Leonardo da Vinci, Michelangelo və William Shakespeare kimi dahi şəxsiyyətlər yetişdirmişdir.
- Sənaye İnqilabı: 18-ci əsrin sonlarından başlayaraq 19-cu əsrin ortalarına qədər davam edən Sənaye İnqilabı, Avropada və sonradan bütün dünyada iqtisadi və sosial dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Bu dövr, kömür və buxar gücünün geniş istifadəsi, fabrik sisteminin inkişafı və şəhərləşmənin artması ilə xarakterizə edilir.
- İkinci Dünya Müharibəsi və Avropa Birliyi: İkinci Dünya Müharibəsi, 20-ci əsrin əvvəllərində Avropanı və dünyanı dərin şəkildə sarsıtdı. Bu müharibələr milyonlarla insanın həyatını itirməsinə və qitənin böyük hissəsinin dağıdılmasına səbəb oldu. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra, Avropa ölkələri arasında sülh və əməkdaşlığı təşviq etmək məqsədilə Avropa Birliyinin (AB) qurulmasına gətirib çıxartdı. AB, əvvəlcə iqtisadi əməkdaşlıq üzrə qurulmuş bir ittifaq kimi fəaliyyətə başlasa da, zamanla siyasi və sosial inteqrasiyaya doğru genişləndi. Bu birlik, müxtəlif üzv dövlətlərin suverenliyini qoruyaraq, eyni zamanda sərhədlərarası hərəkət, ortaq pul vahidi və birgə qanunvericilik kimi məsələlərdə əməkdaşlıq edir.
Bu beş məqam, Avropanın zəngin və çoxşaxəli tarixinin yalnız bir hissəsini əks etdirir. Hər biri, qitənin mədəni və siyasi inkişafında mühüm rol oynayan dövrlər və hadisələrdir. Avropanın tarixi, dünya tarixinin ən mürəkkəb və əhəmiyyətli hissələrindən biridir və hər bir dövr öz-özlüyündə dərin bir araşdırma sahəsi təqdim edir. Bu mövzular, Avropanın keçmişini, indiki vəziyyətini və gələcək inkişafını daha yaxşı anlamaq üçün əhəmiyyətlidir.
