İtlər haqqında 5 maraqlı məlumat

İtlər əsrlər boyu insan həyatında mühüm yer tutmuş, onların ən yaxın yoldaşı və köməkçisi olmuşdur. İtlər təkcə ev heyvanı kimi deyil, həm də müxtəlif sahələrdə insanlara dəstəkçi kimi tanınır. Dünyada onlarla müxtəlif it cinsi mövcuddur və hər bir cins özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir. Bu heyvanlar sadəcə fiziki görünüşləri ilə deyil, eyni zamanda zəka, duyğu və davranış xüsusiyyətləri ilə də insanları heyran edir. İtlər insanlarla dərin emosional əlaqələr qurmaqda ustadır və onların sevincini, kədərini və digər hisslərini başa düşə bilirlər. Onların fövqəladə qoxu hissiyyatı onları təkcə evdə deyil, həm də axtarış-xilasetmə əməliyyatlarında və tibbi sahələrdə əvəzedilməz edir. Hər bir itin öz xarakteri var, bu da onları daha maraqlı və unikal edir. Bu heyvanların insanlarla olan tarixi əlaqəsi onların evcilləşdirilməsindən min illər əvvəl başlayıb və bu gün də davam edir. Təlim edilə bilən xüsusiyyətləri onların bir çox sahədə istifadə olunmasına səbəb olur. İtlər haqqında bu məlumatlar onların həyatımıza necə təsir etdiyini daha yaxşı başa düşməyimizə kömək edir. Onlar sadəcə bir ev heyvanı deyil, həm də əsl dost və ailə üzvü kimi qəbul edilir.

İtlərin duyğusal zəkası

İtlər yalnız instinktiv davranışlar göstərən canlılar deyil, eyni zamanda duyğusal zəkaya malikdirlər. Onlar insanların üz ifadələrini və bədən dilini oxumaqda bacarıqlıdırlar. Tədqiqatlar göstərir ki, itlər sahiblərinin sevinc, kədər, həyəcan və qorxu kimi emosiyalarını təyin edə bilirlər. Xüsusilə onların sahibinə bağlılığı qoruyucu davranışlar göstərməsinə səbəb olur. Bu onların uzunmüddətli evcilləşdirilmə prosesinin bir nəticəsidir. Məsələn, sahibləri kədərli olduqda itlər onların yanında olmaq və sakitləşdirmək üçün səylər göstərirlər. İtlərin insanlar ilə bu şəkildə əlaqə qurma qabiliyyəti onların ev heyvanı olaraq seçilməsinin əsas səbəblərindən biridir. İtlər hətta emosional dəstək heyvanı kimi fəaliyyət göstərə bilirlər, bu da onların stress və depressiya ilə mübarizədə rolu olduğunu göstərir. Onların duyğusal zəkası yalnız insanlarla deyil, digər heyvanlarla da münasibətlərində müşahidə olunur. Bir çox hallarda itlər özlərinə yaxın olan digər heyvanların da emosional vəziyyətini hiss edir və uyğun reaksiya verir. Bu qabiliyyətləri onları daha yaxşı yoldaşlar və iş yoldaşları edir. İtlər, eyni zamanda, uşaqlarla da duyğusal bağlar qurmaqda çox bacarıqlıdırlar. Uşaqların enerjisini və emosiyalarını hiss edərək onlarla uyğun şəkildə oynayırlar. Duyğusal zəkaları onları təkcə heyvan kimi deyil, əsl ailə üzvü kimi qiymətləndirilməsinə gətirib çıxarır. İtlərin bu unikal xüsusiyyəti onların müxtəlif sahələrdə — terapiya, reabilitasiya və xüsusi ehtiyaclı insanların həyatında əvəzedilməz olmasını təmin edir.

İtlərin qoxu hissi

İtlərin qoxu hissi o qədər inkişaf edib ki, insanın hiss edə bilmədiyi bir çox qoxunu ayırd edə bilirlər. Onların burunlarında milyonlarla qoxu reseptoru var ki, bu da onları qoxu hissiyyatında ən üstün canlılardan edir. Məsələn, itlər bir tarlada torpaq altındakı qida maddələrini belə qoxu ilə tapa bilirlər. Bu səbəbdən axtarış-xilasetmə əməliyyatlarında itlərin rolu çox böyükdür. Təbii fəlakətlər zamanı itlər dağıntılar altındakı insanları tapmaqda mühüm işlər görürlər. Bundan əlavə, onların qoxu hissi tibbi sahədə də istifadə olunur. Bəzi itlər diabet xəstələrinin qan şəkəri səviyyəsini qoxu vasitəsilə hiss edə bilir. Hətta bəzi tədqiqatlar göstərir ki, itlər müəyyən xərçəng növlərini qoxu ilə müəyyən etmək qabiliyyətinə malikdirlər. Narkotiklərin və partlayıcı maddələrin aşkarlanmasında onların xidmətləri mübahisəsizdir. Onların bu fövqəladə qabiliyyəti insan həyatını qorumağa və asanlaşdırmağa kömək edir. Eyni zamanda, itlərin qoxu hissi onların digər itlərlə və ətraf mühitlə əlaqələrini də formalaşdırır. Hər bir itin qoxusu fərqli olduğu üçün onlar bir-birlərini bu yolla tanıyırlar. İtlər sahiblərinin paltarlarındakı qoxunu ayırd edə bilir və onları digər insanlardan fərqləndirir. Bu onların sahibinə bağlılığını daha da artırır. İtlərin bu xüsusi qabiliyyəti onları yalnız ev heyvanı deyil, həm də xüsusi peşəkar sahələrdə əməkdaş edir.

İtlərin fiziki xüsusiyyətləri

İtlərin fiziki xüsusiyyətləri onların növ müxtəlifliyini əks etdirir. Dünyada 300-dən çox it cinsi mövcuddur və hər bir cinsin özünəməxsus fiziki xüsusiyyətləri var. Məsələn, Chihuahua kimi kiçik cinslər və Alabay kimi iri cinslər arasında böyük fərqlər müşahidə olunur. Bu fərqliliklər onların ölçüsündən tutmuş qulaq, quyruq və tük formasına qədər hər sahədə özünü göstərir. Məsələn, Husky cinsləri qalın tükləri və mavi gözləri ilə tanınır, Dachshund isə qısa ayaqları və uzun gövdəsi ilə fərqlənir. İtlərin fiziki xüsusiyyətləri onların yaşadıqları mühitə və funksiyalarına görə də fərqlənir. Məsələn, Greyhound cinsi çox sürətli qaçışı ilə tanınır və ovçuluq üçün istifadə olunur. Labrador Retrieverlər isə suda yaxşı üzdüyünə görə balıqçılıq sahəsində geniş yayılmışdır. İtlərin bu fərqlilikləri onların fərqli ehtiyaclara cavab verməsini təmin edir. Bəzi itlər tüksüz ola bilər, bəzi itlər isə qalın tüklərə malikdir və soyuq iqlimlərdə yaşamaq üçün uyğundur. İtlərin boyu, çəkisi və ümumi quruluşu onların sağlamlıq vəziyyətinə də təsir edir. İri cinslərdə oynaq problemləri daha çox müşahidə edilir, kiçik cinslərdə isə diş sağlamlığına diqqət yetirilməlidir. Hər bir cinsin özünəməxsus fiziki görünüşü onların xarakter və davranışlarına da təsir göstərir.

İtlərin insanlarla əlaqəsi

İtlərin insanlarla münasibəti tarixən dərin və möhkəm olub. Onlar minilliklər boyu insanların yanında həm yoldaş, həm də köməkçi kimi fəaliyyət göstəriblər. Bu əlaqə evcilləşdirmə prosesindən başlayaraq günümüzə qədər inkişaf edib. İtlər insanların ovçuluqda köməkçisi olub, təsərrüfat işlərində istifadə edilib və evin qoruyucusu kimi xidmət göstərib. Onlar, həmçinin emosional yoldaşlıq üçün mükəmməl heyvanlardır. İtlər sahiblərinə tamamilə bağlıdırlar və onların ehtiyaclarını hiss edərək reaksiya verirlər. İnsanlarla birlikdə oyun oynamaq, səyahət etmək və gündəlik həyatlarını bölüşmək onların əsas fəaliyyətlərindən biridir. Eyni zamanda, itlər sahiblərinin emosional vəziyyətlərini hiss edərək onlara dəstək olurlar. Bəzi mədəniyyətlərdə itlər ailənin bir üzvü kimi qəbul edilir və onların rifahı xüsusi diqqət mərkəzində saxlanılır. İtlərin insanlara olan sadiqliyi və sevgisi onların bu əlaqənin davamlı olmasını təmin edir. Bu münasibət, həm də terapevtik təsir göstərir. İtlər yalnızlıq hissini azaldır və streslə mübarizədə effektiv bir vasitədir. Onlar, həmçinin autizmli və xüsusi ehtiyaclı insanlar üçün əvəzedilməz köməkçilərdir.

İtlərin təlim edilməsi

İtlər təlimə çox açıq heyvanlardır. Onlar sahibinin əmrlərini yerinə yetirmək və öyrədilən hərəkətləri təkrarlamaq qabiliyyətinə malikdirlər. Təlim prosesi onların yaşına, xarakterinə və cinsinə uyğun olaraq dəyişir. Gənc itlər daha tez öyrənir, lakin yaşlı itlər də səbr və düzgün yanaşma ilə çox şey öyrənə bilirlər. Təlimin əsas məqsədi itlərin sahibinə itaət etməsini təmin etmək və onların ictimai mühitdə uyğun davranışlar sərgiləməsini təmin etməkdir. Təlim zamanı mükafat sistemindən istifadə etmək çox effektivdir. Məsələn, hər doğru hərəkətdən sonra yemək və ya sevgi ilə mükafatlandırılmaq itlərin motivasiyasını artırır. Təlim yalnız ev mühitində deyil, həm də peşəkar səviyyədə aparıla bilər. Məsələn, polis itləri xüsusi əmrləri və tapşırıqları yerinə yetirmək üçün ciddi təlimdən keçir. Təlim edilmiş itlər müxtəlif sahələrdə — xidmət, terapiya və təhlükəsizlik kimi — geniş istifadə olunur. Təlim prosesi, həmçinin itlərin zehni sağlamlığını qorumağa kömək edir. Düzgün təlim olunmuş itlər sahibləri ilə daha möhkəm əlaqə qurur və xoşbəxt həyat yaşayır.